Αρχική σελίδα ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΦΡΟΝΤΙΔΑ Τα μωρά μαθαίνουν παίζοντας και όχι βλέποντας τηλεόραση

Τα μωρά μαθαίνουν παίζοντας και όχι βλέποντας τηλεόραση

Τα τελευταία χρόνια, τα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία, ακόμη και από την εποχή που είναι μικρά μωρά, έρχονται σε επαφή με τεχνολογικά μέσα, όπως η τηλεόραση ή ο υπολογιστής. Ως ένα βαθμό, αυτό είναι αναπόφευκτο, αφού είναι μέρος της καθημερινής ζωής όλων των μελών στην οικογένεια. Η χρήση τους, όμως, από παιδιά μικρής ηλικίας έχει προβληματίσει κατά καιρούς, ενώ υπάρχει και η τάση να θεωρούνται τα μέσα αυτά ως ψυχαγωγικά ή εκπαιδευτικά, ακόμη και για μωρά κάτω των 2 ετών. Πόσο μπορεί να ευσταθεί αυτό, τι λένε οι έρευνες και ποιές είναι οι συστάσεις της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής;

Πράγματι, τα τελευταία χρόνια η αγορά έχει να επιδείξει προγράμματα βίντεο ή εφαρμογές σε υπολογιστές για πολύ μικρά παιδιά και πολλοί γονείς δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά τους να τα παρακολουθήσουν. Επίσης, ιδιαίτερα στη χώρα μας, η τηλεόραση έχει μεγάλο μερίδιο όσον αφορά στην ψυχαγωγία των μικρών παιδιών.

Στα σύγχρονα σπίτια, που συσκευές με οθόνες υπάρχουν σχεδόν σε κάθε δωμάτιο, γεννιούνται ερωτήματα, όπως κατά πόσο ωφελούνται πράγματι τα παιδιά από τέτοιου είδους προγράμματα, ποιά είναι η σωστή χρήση τους και εάν και κατά πόσο ο χρόνος μπροστά στην οθόνη εμποδίζει τα μικρά παιδιά να εμπλακούν σε άλλες πιο εποικοδομητικές δραστηριότητες.

Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, κατά καιρούς εκδίδει οδηγίες και συστάσεις προς τους γονείς ξεκινώντας από το  1999, αλλά λαμβάνοντας υπόψη διαρκώς νέα δεδομένα, τροποποιεί τις οδηγίες της, που γενικότερα ακολουθούν το πνεύμα του ότι τα μικρά παιδιά πρέπει να έχουν περιορισμένη έκθεση στην τηλεόραση και τον υπολογιστή. Έτσι, παλαιότερες οδηγίες της ΑΑΠ αναφέρουν ότι οι γονείς θα πρέπει να περιορίζουν το συνολικό χρόνο των παιδιών προσχολικής ηλικίας μπροστά στην οθόνη σε 2 ώρες το μέγιστο καθημερινά, ενώ η σύστασή της ήταν ότι το καλύτερο για τα παιδιά κάτω των 2 ετών είναι να παρακολουθούν ελάχιστη έως καθόλου τηλεόραση. Οι οδηγίες ήταν κυρίως βασισμένες στις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην υγεία και την ανάπτυξη η παρακολούθηση τηλεόρασης ή υπολογιστή.

Σε σχέση, όμως, με το ενδεχόμενο του παιδαγωγικού ή εκπαιδευτικού χαρακτήρα της τηλεόρασης ή του υπολογιστή για τα παιδιά κάτω των 2 ετών, δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία. Πρόσφατη έρευνα, όμως, παρέχει πιο συγκεκριμένα επιχειρήματα σχετικά με τη χρήση υπολογιστή και τηλεόρασης σε μικρές ηλικίες παιδιών και συγκεκριμένα κάτω των 2 ετών. Τα συμπεράσματα της έρευνας σε συνδυασμό με όσα πλέον γνωρίζουμε για την ανάπτυξη του εγκεφάλου στις ηλικίες αυτές, δεν ενισχύουν την άποψη ότι ένα παιδί έως 2 ετών μπορεί να κερδίσει κάτι θετικό ή να περάσει ποιοτικό χρόνο με την τηλεόραση ή τον υπολογιστή.

 

Ευρήματα της έρευνας

Η έρευνα κατέληξε σε ενδιαφέροντα ευρήματα, όπως ότι πολλά προγράμματα βίντεο για μικρά παιδιά φέρονται ως «εκπαιδευτικά», ωστόσο στην πραγματικότητα αυτό δεν αληθεύει. Ένα ποιοτικό πρόγραμμα έχει εκπαιδευτική αξία για το παιδί, όταν μπορεί να κατανοήσει το περιεχόμενο και το πλαίσιο του προγράμματος, κάτι που συμβαίνει συνήθως μετά την ηλικία των 2 ετών.

Επιβεβαιώθηκε ότι το μη δομημένο (ή αλλιώς ελεύθερο)  παιχνίδι είναι ιδιαίτερης αξίας για την ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών, σε αντίθεση με τα ηλεκτρονικά μέσα. Η δημιουργική σκέψη, η επίλυση προβλημάτων και η τεκμηριωμένη σκέψη, καθώς και οι κινητικές ικανότητες στα παιδιά μικρής ηλικίας αναπτύσσονται μέσω του ελεύθερου παιχνιδιού. Επίσης, το ελεύθερο παιχνίδι επιτρέπει στα παιδιά να μάθουν να διασκεδάζουν όταν βρεθούν μόνα.

Παρατηρήθηκε ότι τα μικρά παιδιά μαθαίνουν καλύτερα από την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους (παιδιά ή ενήλικες) και όχι από την αλληλεπίδραση με τις οθόνες των συσκευών.

Ακόμη και στην περίπτωση που οι γονείς παρακολουθούν μαζί με τα παιδιά τους ένα παιδικό πρόγραμμα, βοηθούν στην κατανόησή του από τα παιδιά, ωστόσο τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα από ζωντανές αναπαραστάσεις και όχι από τηλεοπτικές.

Αναφέρθηκε, επίσης, ότι ο χρόνος που περνά ένα μικρό παιδί στην οθόνη μιας τηλεόρασης ή υπολογιστή, του στερεί χρόνο παιχνιδιού και άλλων δραστηριοτήτων που έχει περισσότερη ανάγκη.

Τέλος, τονίστηκε ότι τα μικρά παιδιά που περνούν υπερβολικό χρόνο στην τηλεόραση έχουν κίνδυνο να παρουσιάσουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου όταν ξεκινούν το σχολείο.

 

Συστάσεις προς τους γονείς

Οι συστάσεις προς τους γονείς όπως προέκυψαν από την έρευνα, είναι οι εξής:

  • Περιορισμός στη χρήση μέσων (όπως τηλεόραση ή υπολογιστής) σε παιδιά κάτω των 2 ετών.
  • Μείωση του χρόνου που περνούν τα παιδιά στην οθόνη και αντικατάστασή του από ανεξάρτητο παιχνίδι με άλλα παιδιά, όταν ο γονιός δεν είναι διαθέσιμος για παιχνίδι.
  • Συνιστάται να μην υπάρχει σε βρεφικό ή παιδικό δωμάτιο συσκευή τηλεόρασης.

Οι ερευνητές τονίζουν ότι στην ηλικία αυτή, τα παιδιά έχουν ανάγκη το ελεύθερο, μη δομημένο παιχνίδι που θα μπορούν να παίξουν τόσο μόνα τους όσο και με τους γονείς τους.

 

 

Ημερ/νία δημοσίευσης: 27 Οκτωβρίου 2011

Διαβάστε επίσης...