Ο ύπνος του βρέφους
Συχνά το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι νέοι γονείς με το νεογέννητο μωρό τους είναι η έλλειψη ύπνου. Το βρέφος συχνά ξυπνάει μία ή δύο φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας για να φάει ή και απλώς για να κλάψει και γενικά δείχνει να ακολουθεί ένα καθαρά  δικό του πρόγραμμα ύπνου-ξύπνιου, χωρίς να συμπονά διόλου τη μαμά που έχει αποκτήσει μαύρους κύκλους γύρω από τα μάτια που δε λένε να φύγουν ή τον μπαμπά που πηγαίνει συνέχεια καθυστερημένος στο γραφείο και κοντεύει να τον πάρει ο ύπνος στην καρέκλα.

 Παρότι στους 3 μήνες περίπου το νυχτερινό τάισμα γίνεται  ένα ή και κανένα, καθώς τα περισσότερα μωρά αρχίζουν να συμπαθούν τον νυχτερινό ύπνο και κοιμούνται συνεχόμενα περίπου ένα εξάωρο (ναι, δυστυχώς μόνο εξάωρο για αρχή), αυτός ο κανόνας βρίσκει συχνά τις εξαιρέσεις του. Επίσης, δεν είναι σπάνιο, ιδιαίτερα για τα μωρά κάτω του ενός έτους, να μπουν κάποια στιγμή σε μια περίοδο κατά την οποία να ξυπνούν πιο συχνά, ενώ τους προηγούμενους μήνες ακολουθούσαν ένα πρόγραμμα με πιο ομαλό ύπνο.

Γενικά, είναι γεγονός, πως όταν πρόκειται για μωρό μέχρι και περίπου την ηλικία που αρχίζει να μπουσουλάει, λίγα είναι αυτά που μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν το παιδί να κοιμηθεί περισσότερο το βράδι, καθώς το μικρό δείχνει να αποφασίζει το ίδιο με βάση τις ανάγκες του. Λάβετε υπόψη σας ότι κάποια μωρά όντως χρειάζονται λιγότερο ύπνο από τα άλλα, ενώ υπολογίστε εάν κοιμάται αρκετά όλο το 24ωρο, δηλαδή περίπου  12-14 ώρες ύπνου. Μέχρι αυτή την ηλικία, τα μωρά συχνά παίρνουν δύο μικρούς ύπνους κατά τη διάρκεια της ημέρας που διαρκούν κατά μέσο όρο δύο ώρες. Παρακάτω θα δείτε ορισμένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα στον ύπνο των μωρών και πώς μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε.

Κάνει τη μέρα-νύχτα
Εάν το μωρό σας κοιμάται περισσότερο την ημέρα από ό,τι τη νύχτα, θα πρέπει να το βοηθήσετε να καταλάβει τη διαφορά. Έτσι, έχετε ησυχία και ελάχιστο φως όταν κοιμάται το βράδι, ενώ αφήνετε να ακούει τους καθημερινούς θορύβους και να έχει φως όταν κοιμάται την ημέρα. Προσαρμόστε και το δικό σας πρόγραμμα, εάν χρειαστεί, φροντίζοντας να κοιμάστε κι εσείς το βράδι περίπου την ίδια ώρα, ώστε να νιώθει ότι αυτή είναι η ώρα που όλη η οικογένεια αποσύρεται και το σπίτι ηρεμεί. Εάν κάποιος ύπνος του την ημέρα κρατάει πάνω από 3-4 ώρες συνεχόμενες, με φυσικό τρόπο μπορείτε να το «βοηθήσετε» να ξυπνήσει, π.χ. αυξάνοντας τους θορύβους δραστηριότητας του σπιτιού. Πολύ σημαντικό:  όποτε το μωρό κοιμάται κατά τη διάρκεια της ημέρας, να το εκμεταλλευτείτε και να κοιμηθείτε για να αναπληρώσετε τον ύπνο σας!

Νυχτερινά ξυπνήματα
Είναι αυτονόητο, πως όταν ξυπνάει τη νύχτα κλαίγοντας ένα μωρό λίγων μηνών, εκτός της ώρας του ταΐσματος, θα πρέπει κάποιος γονιός να βρεθεί κοντά του για να δει μήπως έχει λερώσει την πάνα του, μήπως είναι άρρωστο και γενικά να εξασφαλίσει με μια ματιά πως όλα είναι εντάξει. Όταν όλα είναι μια χαρά, αλλά το μωρό εξακολουθεί να ξυπνάει τα βράδια με τον ίδιο τρόπο, βρισκόμαστε μπροστά στην, όχι σπάνια, περίπτωση του μωρού που έχει δύσκολο ύπνο. Δυστυχώς, κι εκείνο ταλαιπωρείται, αλλά και όλη η υπόλοιπη οικογένεια.

Οι τρόποι που έχει ο κάθε γονιός στα χέρια του για να αντιμετωπίσει την κατάσταση ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Και όπως σε όλες τις πτυχές στο μεγάλωμα ενός παιδιού, έτσι και στον ύπνο ο κάθε γονιός αποφασίζει να εφαρμόσει την τακτική που να εκφράζει τις παιδαγωγικές του αντιλήψεις. Γι’ αυτό, ενώ άλλοι γονείς θεωρούν φυσιολογικό να αφήνουν ένα βρέφος να κλαίει μέχρι να το πάρει ο ύπνος το βράδι, άλλοι το κουνάνε μέχρι να κοιμηθεί ή το παίρνουν μαζί στο κρεβάτι τους. Εσείς, διαλέξτε ό,τι σας εκφράζει και σας εξυπηρετεί.

Προετοιμασία για τον ύπνο
Είναι βασικό να προετοιμάσετε κατάλληλα το μωρό για την ώρα του νυχτερινού ύπνου. Φροντίστε το μωρό να είναι ταϊσμένο με ελαφρύ γεύμα κοντά στην ώρα του ύπνου, να έχει πιει νερό και να είναι η πάνα του καθαρή. Καθιερώστε μια ρουτίνα ύπνου, που θα ξεκινά κάθε μέρα την ίδια ώρα. Για παράδειγμα, αφού το ταΐσετε ή και το κάνετε μπάνιο, που βοηθά τα περισσότερα μωρά να χαλαρώνουν , μπορείτε να χαμηλώσετε τα φώτα και να του πείτε ότι αρχίζετε να ετοιμάζεστε για ύπνο. Πηγαίνετε στο δωμάτιό του και αφιερώστε του λίγο χρόνο για μια ευχάριστη δραστηριότητα που το ηρεμεί, όπως να του πείτε ήρεμα τραγουδάκια και νανουρίσματα ή να του διαβάσετε ένα παραμύθι δείχνοντάς του τις εικόνες. Ο χρόνος αυτός θα σας φέρει πιο κοντά και ταυτόχρονα θα είναι ευχάριστος για το μικρό σας που θα τον περιμένει σιγά-σιγά με χαρά. Αφού ολοκληρώσετε αυτή τη διαδικασία, που καλό είναι να μην κρατάει περισσότερο από μισή ώρα, αφήστε του ανοιχτό ένα μικρό φωτάκι και καληνυχτίστε το. Τις περισσότερες φορές, τα μωρά θέλουν να μένετε μαζί τους στο δωμάτιο ώσπου να αποκοιμηθούν.

Το καλύτερο που έχετε να κάνετε, είναι να φροντίσετε, όσο περνάει από το χέρι σας (αφού συχνά το βρέφος προσπαθεί να επιβάλλει τους όρους του, στους οποίους όταν είστε ψόφιοι από την κούραση είστε πρόθυμοι να ενδώσετε και είναι ανθρώπινο) να μην είναι το  βρέφος εξαρτημένο από εσάς ή από πολλά πράγματα, ώστε να μπορέσει να αποκοιμηθεί. Για παράδειγμα, είναι σαφώς αρκετά προβληματικό, εάν για να κοιμηθεί ένα μωρό θέλει να έχει την πιπίλα του, την αγκαλιά σας, κούνημα και τη μουσική από το παιχνίδι του. Όσο λιγότερα, τόσο καλύτερα, εάν δεν γίνεται χωρίς καμία βοήθεια. Έτσι, όταν το μωρό ξυπνήσει κατά τη διάρκεια της νύχτας, κατά τις περιόδους με ελαφρύ ύπνο, θα μπορέσει να ξανακοιμηθεί μόνο του, χωρίς να σας ξυπνήσει.

Όταν είναι άρρωστο
Είναι κατανοητό, ότι το μωρό που είναι κρυωμένο και δυσκολεύεται να αναπνεύσει ή βήχει, θα ξυπνάει συχνά τη νύχτα, θα είναι εκνευρισμένο και θα δυσκολεύεται να ξανακοιμηθεί. Τουλάχιστον, αυτού του είδους η αϋπνία θα κρατήσει μόνο λίγες ημέρες. Πάντως, εάν το μωρό σας κλαίει και δείχνει να υποφέρει, θα πρέπει να αποκλείσετε τους λόγους υγείας προτού καταλήξετε στο συμπέρασμα ότι απλώς είναι δύσκολο στον ύπνο.

Όνειρα και εφιάλτες
Οι ειδικοί διαφωνούν σχετικά με το πότε ένα μωρό αρχίζει να βλέπει όνειρα (και εφιάλτες) στον ύπνο του. Δεν είναι, όμως, απίθανο, το μωρό που διανύει την περίοδο που αναπτύσσεται το «άγχος του αποχωρισμού», δηλαδή κάποια στιγμή μετά τους 6 μήνες, να αναβιώνει μέρος αυτού του άγχους στον ύπνο του ή να ταράζεται μόλις ξυπνάει στη νύχτα και δεν σας βλέπει εκεί.

Κουραστική μέρα
Πολλές φορές ίσως παρατηρήσετε ότι μια ήρεμη μέρα την ακολουθεί μια ήρεμη νύχτα και μια μέρα με αρκετή ταραχή για το μωρό, έχει ως συνέπεια ταραγμένη νύχτα. Αν και θα περίμενε κανείς να κοιμάται περισσότερο μετά από μια δύσκολη μέρα, συχνά αυτό δε συμβαίνει, επειδή το ευαίσθητο νευρικό του σύστημα παραμένει σε διέγερση.

Επίσης, όταν τα μωρά αρχίζουν να μπουσουλάνε και ξεκινούν τις εξερευνήσεις, η φυσική δραστηριότητα τα κουράζει σίγουρα περισσότερο. Αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι, καθώς ενδέχεται να είναι πιο κουρασμένα και να επιζητούν τον ύπνο, ο οποίος γίνεται βαθύς και ξεκούραστος, αλλά ορισμένες φορές η υπερδιέγερση από τη συναρπαστική ζωή των νέων ανακαλύψεων τα δυσκολεύει να χαλαρώσουν το βράδι και ίσως έχουν ανήσυχο ύπνο και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Όλα αυτά είναι φυσιολογικά, καθώς το παιδί προσπαθεί να προσαρμοστεί στους ιλιγγιώδεις ρυθμούς της ανάπτυξής του.

Όταν ξυπνάει πολύ νωρίς
Όσο τα μικρά μεγαλώνουν, μπορούν να σηκώνονται όρθια στην κούνια τους και μπορούν να σας φωνάζουν δυνατά μόλις ξυπνούν για να πάτε κοντά τους. Εάν το μικρό σας σάς ξυπνάει πολύ νωρίς το πρωί, ακόμα και τα σαββατοκύριακα, για να κερδίσετε λίγο χρόνο μπορείτε να βάλετε στο κάτω μέρος της κούνιας του κατάλληλα ασφαλή παιχνίδια, όπως κουκλάκια, μπάλες ή πάνινα βιβλία, που θα του τραβήξουν το ενδιαφέρον και θα απασχοληθεί μαζί τους για μερικά λεπτά.

Πρόγραμμα «ανάγκης»
Εάν τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα και στερείστε σημαντικά τον ύπνο, τόσο εσείς όσο και ο σύντροφός σας, η τελευταία λύση είναι να μπείτε σε «βάρδιες» και ο ένας να κοιμάται σε ένα ήσυχο μέρος το ένα βράδι ενώ ο άλλος θα αναλάβει να φροντίσει τη νύχτα το παιδί. Έτσι, θα έχετε τη δυνατότητα να κοιμηθείτε συνεχόμενα κάποιες νύχτες εναλλάξ και να ανακτήσετε τις δυνάμεις σας.

Θα έρθουν καλύτερες μέρες
Τηρήστε σταθερή τη ρουτίνα και την ώρα του ύπνου και αργά ή γρήγορα το μικρό σας θα προσαρμοστεί. Όσο μεγαλώνει, τα πράγματα οπωσδήποτε θα καλυτερεύουν. Τις δύσκολες στιγμές, κάντε υπομονή, προσπαθήστε να σκεφτείτε θετικά και παρηγορηθείτε και χαρείτε που το μικρό σας δεν θέλει να σας αποχωριστεί και που θέλει να χαίρεται τη δραστήρια ζωή του.