Αρχική σελίδα ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΦΡΟΝΤΙΔΑ Η δεξιότητα της λεπτής κινητικότητας στα παιδιά

Η δεξιότητα της λεπτής κινητικότητας στα παιδιά

Κατά την προσχολική ηλικία, την ηλικία δηλαδή των 3 έως 6 ετών, παρατηρείται μια έκρηξη ανάπτυξης σε όλους τους τομείς. Τα παιδιά είναι πλέον σε θέση να εκτελούν αρκετές δραστηριότητες μόνα τους και διαρκώς εξελίσσονται σε τομείς όπως είναι η κίνηση και η επιδεξιότητα των χεριών και των δαχτύλων τους.

Στο κείμενο αυτό θα αναφερθούμε συγκεκριμένα στην ανάπτυξη που παρατηρείται στον τομέα της λεπτής κινητικότητας, των μικρών και επιδέξιων δηλαδή κινήσεων που εκτελούμε κυρίως με τα δάχτυλά μας οι οποίες και μας επιτρέπουν να ελέγχουμε και να χειριζόμαστε το περιβάλλον μας και τα αντικείμενα που βρίσκονται μέσα σε αυτό. Παράλληλα θα δούμε πως οι γονείς μπορούν να καλλιεργήσουν τις δεξιότητες αυτές στο σπίτι δημιουργικά και διασκεδαστικά!

 

Τι σημαίνει λεπτή κινητικότητα;

Ο όρος λεπτή κινητικότητα αναφέρεται στην ικανότητα ελέγχου των μικρότερων μυικών ομάδων του σώματος, όπως για παράδειγμα των δαχτύλων του χεριού με σκοπό το χειρισμό μικρών αντικειμένων όπως είναι τα κουμπιά και την εκτέλεση δραστηριοτήτων όπως είναι η γραφή.

Γύρω στα 2-3 έτη ηλικίας το παιδί δείχνει πλέον σαφή προτίμηση στην αριστερή ή δεξιά πλευρά του σώματος (αριστερόχειρας ή δεξιόχειρας) και αρχίζει σταδιακά να ελέγχει καλύτερα το περιβάλλον του και τα αντικείμενα που βρίσκονται μέσα σε αυτό. Για παράδειγμα γυρίζει τις σελίδες στα βιβλία, τραβάει κορδόνια, γυρνάει πόμολα και χρησιμοποιεί μαρκαδόρους με ολοένα αυξανόμενη επιδεξιότητα.

 

Τι ικανότητες λεπτής κινητικότητας πρέπει να έχει ένα παιδί προσχολικής ηλικίας;

 

3-4 ετών

Το παιδί 3-4 ετών ξεκινά να πειραματίζεται με το ψαλίδι, κυρίως πραγματοποιώντας μικρά ψαλιδίσματα περιμετρικά του χαρτιού, περνά μεγάλες χάντρες σε κορδόνι, σχηματίζει με πλαστελίνη ένα φιδάκι,σχεδιάζει και αντιγράφει μια οριζόντια γραμμή. Επιπλέον είναι σε θέση να ολοκληρώσει μικρά παζλ, να φτιάξει ένα πύργο με εννιά τουλάχιστον τουβλάκια, να βάλει και να βγάλει τα ρούχα του σχεδόν μόνο του (χρειάζεται βοήθεια στα κουμπιά, μπερδεύει ακόμα το μπροστά με το πίσω στις μπλούζες και το αριστερό-δεξί στα παπούτσια), πίνει με το ένα χέρι από ποτήρι και τρώει χωρίς να ρίχνει καθόλου ή σχεδόν καθόλου το φαγητό του έξω.

Καθώς πλησιάζουμε στα 4 το παιδί μπορεί να σερβίρει μόνο του το χυμό του από μια ελαφριά κανάτα, να χειριστεί μανταλάκια και πιο μικρές χάντρες καθώς και να κρατήσει το μολύβι με την λεγόμενη τριποδική λαβή (με τον αντίχειρα και το δείκτη ενώ ο μέσος στηρίζει το μολύβι από πίσω) αν και δίνει ακόμα ώθηση με το μπράτσο για να ζωγραφίσει ή να σχεδιάσει.

 

4-5 ετών

Το παιδί 4-5 ετών μπορεί πλέον να κόψει με το ψαλίδι τόσο ευθείες όσο και κυρτές γραμμές. Μπορεί επιπλέον να σχεδιάσει και να αντιγράψει ένα σταυρό, να αντιγράψει ένα τρίγωνο και να σχεδιάσει απλές ανμμαγνωρίσιμες εικόνες όπως είναι ένα λουλούδι, ένας ήλιος, ένα σπιτάκι, ένας άνθρωπος. Επίσης μπορεί να χειριστεί ανεξάρτητα κουμπιά και φερμουαρ, πηρούνια καθώς και να ανοίξει μια κλειδαριά με το κλειδί.

 

5-6 ετών

Το παιδί 5-6 ετών μπορεί πλέον να χειριστεί το ψαλίδι με μεγάλη επιδεξιότητα και να κόψει σχήματα και εικόνες. Επίσης παρουσιάζει πλέον μεγάλη επιδεξιότητα κατά τη γραφή-όπου πλέον χρησιμοποιεί μόνο τους μύες της άκρας χείρας και των δαχτύλων- μπορεί δηλαδή να αντιγράψει όλα τα κεφαλαία γράμματα και τους αριθμούς, να γράψει το ονομά του και να χρωματίσει χωρίς να βγαίνει από το περίγραμμα ή να αφήνει <<ασπράκια>>. Επιπλέον μπορεί να χρησιμοποιήσει μαχαίρι για να απλώσει το βούτυρο στο ψωμί ή να κόψει μαλακά φαγητά.

 

Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε;

Εάν παρατηρήσουμε ότι το παιδί μας δεν δείχνει σαφή προτίμηση σε μια πλευρά του σώματος μετά το πέρας των 3 ετών θα ήταν φρόνιμο να αναζητήσουμε την συμβουλή του ειδικού καθώς μια τέτοια καθυστέρηση δύναται να υποδηλώνει κάποια νευροψυχολογική ανωριμότητα ή κάποια διαταραχή όπως είναι η δυσπραξία.

Επίσης εάν παρατηρήσουμε ότι το παιδί μας κρατά το μολύβι του με οποιοδήποτε άλλο τρόπο εκτός από την πλάγια τριποδική λαβή, δυσκολεύεται να χρωματίσει, να σχεδιάσει ή να αντιγράψει σχήματα ή γράμματα καλό θα ήταν να επιδιώξουμε μια αξιολόγηση από εργοθεραπευτή καθώς δύναται να υπάρχουν κάποιες δυσκολίες που θα αναστείλουν ή θα καθυστερήσουν την εκμάθηση της γραφής στο δημοτικό.

 

Τι μπορώ να κάνω ως γονιός για να ενισχύσω τις δεξιότητες λεπτής κινητικότητας του παιδιού μου;

Υπάρχουν πολλοί, εύκολοι, οικονομικοί και κυρίως διασκεδαστικοί τρόποι να ενισχύσουμε την λεπτή κινητικότητα στα παιδιά.

  • Χρησιμοποιήστε πλαστελίνη για να φτιάξετε κουλουράκια, ζωάκια και ότι άλλο βάζει ο νους σας!
  • Ζωγραφίστε με δαχτυλομπογιές, οδοντόβουρτσες, ξυλάκια, σφουγγάρι, βαμβάκι, οδοντογλυφίδες, κομμάτια από ύφασμα, φτερά ή φύλλα αντί για μαρκαδόρους!
  • Κάντε κολάζ, κόβοντας ή σκίζοντας εικόνες από παλια περιοδικά με θέμα τα ζώα, τα φρούτα, τα ρούχα ή ότι άλλο θέλετε!
  • Φτιάξτε χειροτεχνίες με όσπρια ή κουμπιά!
  • Σχεδιάστε γράμματα με τα δάχτυλα σε ένα παλιό κουτί παπουτσιών που θα το στρώσετε με αλεύρι, ζάχαρη, άμμο ή και αφρό ξυρίσματος!

   

 

Συνεργάστηκε η κα Φοίβη-Δήμητρα Σπέη, Εργοθεραπεύτρια MSc Lifestyle Psychology
«Το Ρόδι» - Κέντρο Πρώιμης Παρέμβασης και Αποκατάστασης Αναπτυξιακών και Μαθησιακών Δυσκολιών

 

Ημερ/νία δημοσίευσης: 2 Δεκεμβρίου 2011

Διαβάστε επίσης...